Οι  <<πιο συχνές>>  βακτηριακές λοιμώξεις στις  <<γυναίκες>>  είναι οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.   

Η  Οξεία μη επιπλεγμένη κυστίτιδα    κατέχει το μερίδιο του λέοντος αφού οι μισές γυναίκες αναφέρουν τουλάχιστον μια,  κατά την διάρκεια της ζωής τους.

Κυστίτιδα  λοιπόν είναι η φλεγμονή του βλεννογόνου της ουροδόχου κύστεως  μετά από προσβολή βακτηρίου και μη επιπλεγμένη εκείνη που εμφανίζεται σε γυναίκες που δεν παρουσιάζουν ανωμαλίες στο ουροποιητικό τους (π.χ. λιθίαση)  ή άλλες συνυπάρχουσες παθήσεις (π.χ. διαβήτης).      Τα κυρίαρχα παθογόνα είναι μικρόβια της χλωρίδας του εντέρου και πιο συγκεκριμένα το e.coli σε ποσοστό >86% και η οδός μόλυνσης είναι η ανιούσα, δηλαδή η μετακίνηση τους από το ορθό διαμέσου του περινέου στην μικρή σε μήκος γυναικεία ουρήθρα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κυστίτιδας των γυναικών;

Η οξεία κυστίτιδα εμφανίζεται με συνδυασμό συχνουρίας και δυσουρίας, με ούρηση μικρών ποσοτήτων ούρων και επιτακτικότητα χωρίς όμως να υπάρχει κολπική έκκριση ή ερεθισμός. Ενίοτε παρουσιάζεται αιματουρία και λιγότερο συχνά υπερηβικό άλγος.

Η πάθηση δεν είναι σοβαρή πλην όμως επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής της γυναίκας αφού καταλείπει περίπου 6 ημέρες δυσφορία, οι μισές γυναίκες αποφεύγουν την σεξουαλική επαφή τουλάχιστον για μια εβδομάδα και σίγουρα κάποιες απ’ αυτές θα λείψουν μια ή δυο ημέρες από το σχολείο ή την δουλειά τους.

Ποιες εξετάσεις χρειάζονται στην οξεία κυστίτιδα;

Σε μια χαρακτηριστική κλινική εικόνα συνήθως μια γενική ούρων και μικροσκοπική εξέταση σε δείγμα ούρων από το μέσον της ούρησης είναι αρκετή για να θέσουν τη διάγνωση.

Ικανοποιητική εναλλακτική εξέταση της γενικής ούρων είναι και η χρήση του dip-stick  (ταινία εμβάπτισης) με λιγότερη ακρίβεια βεβαίως.

Συνεπώς η καλλιέργεια των ούρων μάλλον δεν χρειάζεται αφού γνωρίζει κανείς από την τυπική κλινική εικόνα ποια είναι τα παθογόνα βακτήρια,  και μπορεί να τα καλύψει εμπειρικά.

Η καλλιέργεια των ούρων όμως γίνεται πια απαραίτητη σε γυναίκες με άτυπα συμπτώματα, σε γυναίκες των οποίων τα συμπτώματα δεν υποχωρούν ή υποτροπιάζουν εντός 2 ή 4 εβδομάδων μετά το πέρας της θεραπείας.

Άλλες εξετάσεις πλην της γενικής και της καλλιέργειας ούρων σπανίως χρησιμοποιούνται στην διάγνωση της οξείας κυστίτιδας. Η χρήση απεικονιστικών εξετάσεων, όπως το υπερηχογράφημα, μπορεί να χρειαστούν σε περιπτώσεις που δεν απαντούν στην θεραπευτική αγωγή.  Επίσης η γενική και η καλλιέργεια ούρων δεν χρησιμοποιούνται σαν εξετάσεις ρουτίνας σε ασθενείς που μετά το πέρας της θεραπείας έχουν καταστεί ασυμπτωματικές.

Πως μπορούμε να προλάβουμε την γυναικεία κυστίτιδα;

Υπάρχουν ορισμένοι βασικοί κανόνες που μπορούν να λειτουργήσουν ως προληπτικά μέτρα:

• 1.    Η άφθονη λήψη υγρών ώστε να έχουμε πιο συχνές ουρήσεις, να “ξεπλένεται” η κύστη από τα βακτήρια και να μειώνεται ο πληθυσμός τους.
•  
• 2.    Στην καθαριότητα, η φορά του σκουπίσματος να είναι από μπροστά προς τα πίσω και όχι ανάποδα ώστε να μην εξαπλώνονται τα βακτήρια στην ουρήθρα από την περιοχή του ορθού.
•  
• 3.    Αφού εμφανιστεί έπειξη προς ούρηση η γυναίκα να ουρεί όσο το δυνατόν συντομότερα και να μην χρονοτριβεί να πάει στην τουαλέτα.
•  
• 4.    Αποφυγή χρήσεως διαφραγμάτων που μπορεί να οδηγήσουν σε βακτηριακή ανάπτυξη.
•  
• 5.    Σε γυναίκες που συμβαίνουν ουρολοιμώξεις μετά από σεξουαλική επαφή συνιστάται η ούρηση αμέσως μετά από αυτήν.

Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση της κυστίτιδας;

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση μείωσης της διάρκειας της θεραπείας με τα αντιβιοτικά για να μην αναπτύξουν αντοχή τα μικροβιακά στελέχη. Η τελευταία εξατομικεύεται γιατί λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα ανεπιθύμητων ενεργειών του φαρμάκου, το κόστος του ή η διαθεσιμότητα του και φυσικά ειδικοί παράγοντες του ασθενή όπως π.χ. αλλεργίες. 

Σαν πρώτη επιλογή χορηγούμε την τριμεθοπρίμη- σουλφαμεθοξαζόλη  960mgr x 2 για 3 ημέρες ή την νιτροφουραντοϊνη 100mgr x2 για 5 ημέρες ή τέλος την φωσφομυκίνη 3gr μονοδοσικά.

Σαν δεύτερη επιλογή έχουμε τις φθοριοκινολόνες γιατί η βακτηριακή αντοχή σ’ αυτές  παρουσιάζει αυξητικές τάσεις και θέλουμε να τις προστατεύσουμε για πιο σοβαρές λοιμώξεις, και τις κεφαλοσπορίνες.

Υποβοηθητικά μέτρα στην αντιμετώπιση της κυστίτιδας  είναι:

• 1.    Η άφθονη λήψη υγρών
•  
• 2.    Η αποφυγή καφέ, αλκοόλ και πικάντικων φαγητών που προκαλούν ερεθισμό της κύστης
•  
• 3.    Η χρήση ζεστής πετσέτας στην κάτω κοιλία ή ένα μπάνιο σε ζεστό νερό για 15-20 λεπτά ενδέχεται να ανακουφίσουν από την υπερηβική πίεση ή τον πόνο.
•  
• 4.    Η λήψη ενός ηπίου αναλγητικού σε ασθενείς με έντονη δυσουρία, όχι παραπάνω από 1-2 ημέρες όμως για να μην καλύψει τα συμπτώματα επί αποτυχίας της θεραπείας.
•  
• 5.    Η χρήση των cranberrys δεν φαίνεται να έχει δράση στην οξεία φάση, πλην όμως δεν προκαλούν βακτηριακή αντοχή.

Info:

Ευχαριστούμε τον χειρουργό-ουρολόγο κο. Λουκά Στενό  (loukastenos@yahoo.gr)  διπλωματούχο του European Board of Urology (FEBU).     Εργάζεται ως ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ  Α΄ της  Ουρολογικής Κλινικής στο "ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER".